Miniony rok obfitował w wiele ważnych wydarzeń dla rozwoju rynku ubezpieczeń komunikacyjnych w Polsce. Do najważniejszych z nich należą skuteczne wezwanie do zakończenia „wojny cenowej” prezesa jednego z głównych graczy rynkowych, powszechne zafunkcjonowanie w praktyce sądowej pojęcia zadośćuczynienia, jak również batalia dotycząca „pojazdu zastępczego” pomiędzy Rzecznikiem Ubezpieczonych, UOKiK a PIU i KNF. Równie ważna jest prowadzona w dalszym ciągu dyskusja o konieczność stosowania „oryginalnych” części zamiennych w naprawach pojazdów. Ważnym trendem z punktu widzenia rynku ubezpieczeń komunikacyjnych staje się rosnąca rola kancelarii odszkodowawczych. Konkurencja rynkowa przyczynia się również do podnoszenia jakości usług ubezpieczeniowych i tak rok 2011 wyznaczył nowe kierunki w obsłudze Klienta w zakresie likwidacji szkód.
Trendy w ubezpieczeniach komunikacyjnych
Ubezpieczenia komunikacyjne to 2/3 biznesu majątkowego w Polsce. W ostatnich latach do grona ubezpieczycieli specjalizujących się w OC i AC dołączyły nowe zakłady ubezpieczeń oferujące swoje usługi przez Internet, poprzez model sprzedaży direct, jak również wykorzystujące niestandardowe kanały dystrybucji. Dodatkowo w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych wzmocniła się pozycja instytucji bankowych. Na przestrzeni ostatnich 4 lat widać zmianę struktury rynku, coraz więcej graczy zaczyna w nim uczestniczyć.
Podsumowanie wyników 2009 roku, które wykazały duże straty ubezpieczycieli wpłynęły na zmianę dotychczasowej polityki branży. Tylko w drugiej połowie 2010 r. zakłady ubezpieczeń poinformowały KNF łącznie o 48 zmianach taryf składek w ubezpieczeniach OC komunikacyjnego, natomiast w I półroczu 2011 r. dokonano kolejnych 34 zmian w taryfach. Były to prawie wyłącznie zmiany taryf w górę.
Dane na koniec III kwartału 2011 roku potwierdzają tę tendencję. Składka zebrana z ubezpieczeń OC wyniosła na koniec września 6,4 mld zł i była o 15,4 proc. większa niż rok wcześniej. Składka z autocasco przekroczyła 4,2 mld zł, co oznacza wzrost o prawie 13 proc. Należy podkreślić, że tendencja wzrostowa jest jedynie wynikiem podwyżek cen, gdyż liczba nowych pojazdów nie uległa większym zmianom.
W dalszym ciągu niekwestionowanym liderem w ubezpieczeniach komunikacyjnych jest PZU, do grona pierwszej piątki należą również Warta, Ergo Hestia, Allianz oraz Compensa. Po 3 kwartałach 2011 roku UNIQA zajmuje 8 pozycję na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC w Polsce.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie KNF, Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń III/2011
Zmalał popyt na produkty dodatkowe
W latach 2008 – 2010 obowiązkowe OC komunikacyjne stanowiło podstawę do sprzedawania innych dodatkowych ryzyk lub serwisu. Jednak już w minionym roku zainteresowanie Klientów tego typu usługami zmalało. Potwierdzają to liczne analizy przeprowadzane przez firmy badawcze m.in. w grudniu 2011 roku firma Gemius Polska opublikowała raport poświęcony konsumenckim planom ubezpieczeniowym z którego wynika między innymi, że mniej badanych planuje zakup ubezpieczenia AC (różnica 8%) oraz assistance (7%) w porównaniu z analogicznym badaniem przeprowadzonym jesienią 2010 roku.
Rosnące ceny
Miniony rok zapewnił nam stabilny wzrost składek, który realnie wpływa na osiągnięcie akceptowalnego bieżącego poziomu rentowności prowadzonego biznesu. Gdyby jednak porównać poziom stawek za ubezpieczenie komunikacyjne w Polsce i w Europie to widać byłoby bardzo dużą różnicę. Od ponad roku rosną stawki ubezpieczeń komunikacyjnych w naszym kraju, jednak w dalszym ciągu średnie ceny za ubezpieczenia OC w Polsce są kilkakrotnie niższe niż w krajach sąsiadujących (średnia składka OC w Polsce wynosi ok. 120 €, w Niemczech 230 €, w Czechach 170 €, na Słowacji 167 €, w Austrii 303 € oraz na Węgrzech 132 €, mniej od nas za OC płacą wyłącznie Łotysze ok. 70-80 €). Nasze stawki są jednymi z najniższych w Europie a przecież jeździmy takimi samymi samochodami, ceny napraw są porównywalne, a udział szkód osobowych szybko będzie zbliżał się do standardów europejskich. Powstają zatem pytania: jak szybko ceny polskich stawek staną się adekwatne do ponoszonego przez Nas ryzyka? Jakie jeszcze podwyżki zaakceptują Klienci?
Wyższe koszty odszkodowań i świadczeń
W roku 2012 w ubezpieczeniach komunikacyjnych ceny będą stale rosły, taki trend jest następstwem wyższych kosztów odszkodowań i świadczeń. Jak wynika z danych PIU wartość odszkodowań związanych z ubezpieczeniami OC sięgnęła 4 mld zł, natomiast z autocasco – 2,8 mld zł. Łącznie odszkodowania z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych to 66 proc. wszystkich wypłat na rynku majątkowym. Zakłady ubezpieczeń nadal notują stratę techniczną w ubezpieczeniach OC, która na koniec września 2011 roku wyniosła 398 mln zł (po 3Q’2010 wynik techniczny rynku w OC komunikacyjnym wyniósł - 940 mln zł, po 3Q’2009 r. - 576 mln zł).
Trend stałego wzrostu składek stale się utrzymuje gdyż aktualne stawki w dalszym ciągu nie odzwierciedlają realnych ryzyk, które zmaterializują się w niedalekiej przyszłości. Należą do nich coraz częściej zasądzane bardzo wysokie wypłaty z tytułu zadośćuczynienia będące następstwem medialnych decyzji o wypłatach np. dla rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej oraz wypadku samolotu wojskowego CASA. Prowadzone przez wiele miesięcy batalie pomiędzy PIU i KNF oraz Rzecznikiem Ubezpieczonych oraz Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczące konieczności powszechnego refundowania kosztów pojazdów zastępczych na identycznych zasadach jak dla podmiotów gospodarczych oraz dotyczące używania „części oryginalnych” w naprawach pojazdów (spór jeszcze nierozstrzygnięty) najprawdopodobniej zmuszą Ubezpieczycieli do zmiany prowadzonej polityki w tym zakresie oraz odzwierciedlenia tych kosztów w taryfie. Osobnym wyzwaniem są praktyki stosowane przez firmy odszkodowawcze.
Podsumowanie
Rynek jest mocno skoncentrowany, bo aż 87% ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC jest w rękach 10 największych ubezpieczycieli.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie KNF, Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń III/2011
Od kilku lat utrzymuje się również trend malejącego udziału PZU w rynku ubezpieczeń komunikacyjnych. Rok 2012 to dalszy wzrost cen oraz wyższe wypłaty odszkodowań i świadczeń przy wolno rosnącej liczbie ubezpieczonych pojazdów. Należy podkreślić, że dla osiągnięcia minimalnej choć rentowności ubezpieczeń komunikacyjnych w dłuższej perspektywie czasu, ważne będzie zachowanie kilkunastu największych zakładów ubezpieczeń, które kształtują rynek i politykę cenową. Poza tym wszyscy przedstawiciele zakładów ubezpieczeń powinni aktywnie zaangażować się w edukację liderów opinii, decydentów a przede wszystkim Klientów. Tak aby rynek rozwijał się w dynamiczny i bezpieczny sposób.
